W czasach starożytnych i średniowiecznych zagadnienia etyczne były nieodłączną częścią polityki. Władcy tacy jak Aleksander Wielki, uczeń Arystotelesa, bogato czerpali z dorobku nauki o moralności. Także w średniowieczu, kiedy punktem odniesienia dla każdej działalności był Bóg, władcy i politycy podporządkowywali swoje decyzje nakazom etyki chrześcijańskiej. Wszystko zmieniło się w renesansie, wraz z nadejściem Niccolo Machiavellego i jego słynnego ‘cel uświęca środki”.

To temu myślicielowi przypisuje się stworzenie nowożytnej koncepcji państwa i takich pojęć jak racja stanu. Jego najsłynniejsze dzieło, Książę, przyniosło mu reputację ateisty i niemoralnego cynika. Dziś, poprzez makiawelizm, najczęściej rozumie się postępowanie niemoralne. Potoczne rozumienie wcale nie odbiega daleko od faktycznej intencji myśliciela. Postulował on oddzielenie działalności politycznej od sfery moralnej. Uważał ją za sferę autonomiczną, która nie podlega ani boskim, ani ziemskim nakazom moralnym.

Takie założenie poskutkowało tym, że opowiadał się za działaniem politycznym przepełnionym podstępem, egoizmem i wzbudzaniem strachu i innymi niemoralnymi zachowaniami. Kiedy ktoś jest niemoralny, podejmuje decyzje, które celowo naruszają moralną umowę. Stosowanie oszustwa i mordowanie niewinnych, było normalne i skuteczne w polityce, a zatem powinno się ich używać. Tylko silny władca może zapewnić w jego wizji republikańskiego państwa ład i porządek.

Ten nieco pesymistyczny obraz charakteru ludzkiej społeczności poskutkował tym, że wśród innych myślicieli politycznych Machiavelli miał wielu przeciwników. Należał do nich chociażby Rousseau, który wierzył w to, że ludzie mogą żyć w harmonii i, co więcej, to jest ich prawdziwa natura. Machiavelli by te poglądy wyśmiał.

Machiavelli stał się jednym z ojców nowoczesnej teorii politycznej.Dorobek Machiavellego doskonale pokazuje, że teoria polityczna może mieć ogromny wpływ na kształt prawdziwej areny politycznej. Jego koncepcjami inspirował się chociażby Mussolini, przedstawiciel włoskiego faszyzmu. Czy dziś także możemy zaobserwować bezwzględnych polityków, postępujących zgodnie z maksymą cel uświęca środki?